Merzouga – Kashba’s
Vanaf Fez gingen we naar Ifrane gelegen in de Midden-Atlas gelegen op 1665 meter hoogte. De stad staat bekend als wintersportoord en heeft als bijnaam Klein Zwitserland. Dit omdat de bouwstijl hier erg Europees aandoet en meer op een plaats in de Zwitserse of Franse Alpen lijkt dan een Marokkaanse plaats. Toen wij er waren was het er erg koud(9-3-1013) de temperatuur was ca.5 graden Celsius. Koning Mohammed VI heeft hier ook een paleis waar hij vooral in de zomer komt. Op een plein bij een park zagen we een beeld van een leeuw. Dit als symbool dat hier in 1920 de laatste leeuw van Marokko doodgeschoten is. Rondom Ifrane waren vele bossen en aan de rand van de stad zagen we een groepje van circa 10 makaken. Deze apen leven in deze omgeving. In het stadje zelf zagen we diverse ooievaars soms met nest en vaak op daken. In het begin van de reis maar ook hierna hebben we vele ooievaars gezien.
Na Ifrane werd de begroeiing steeds minder op kleine struikjes na en soms wat andere bomen. In het begin lag er op sommige plekken nog dunne lagen sneeuw op de grond en bomen. We reden verder over een plateau waarna we via slingerende bergwegen en zicht op een kloof aankwamen in Erfoud. Hier stapten we bij een hotel over in landcruisers waarna we door het stadje ren daarna over een klein stukje asfaltweg en grindweg door het begin van de Sahara reden. Niet ver van het Kashba Tombouctou hotel stopten we en gingen verder per kameel. Het was ondertussen al tegen de schemering. Met 13 personen gingen we al hobbelend op de kameel naar ons tentenkamp tussen de zandduinen. De dromedarissen, 3 groepjes van 2x4 en 1x5 hadden een soort zadel met handvaten waar je aan vast kon houden. Ikzelf moest er als eerste op de kameel. De dromedaris ging alleen iets te snel en onverwachts omhoog waardoor ik iets scheef kwam te zitten. De kameel hurkte eerst en ging eerst met zijn voorpoten omhoog waarna hij verder op zijn achterpoten ging staan. Ik had de achterste dromedaris in het konvooi en hij was een beetje eigenzinnig. Toen we vertrokken ging de zon onder waarna we na een tijdje de sterren aan de hemel zagen. De laatste 30 minuten was erg donker dus zag niet altijd of er gedaald of gestegen werd met de dromedaris. Na ongeveer een uur kwamen we aan in een tentenkamp waar we zouden overnachten. Dit tentenkamp bestond uit verschillende tenten waar elk 4 bedden met matras en dekens stonden waarbij de tent in tweeën gedeeld werd door een deken. Een lamp verlichte de tent. Er was ook een tent waar eten geserveerd werd. We kregen diverse voorgerechten zoals gemarineerde olijven, stukjes kip, diverse groenten. Hoofdschotel was een tajine en na was een sinaasappel of appel. Bij aankomst kregen we een kopje muntthee. De tenten stonden in een cirkel met het zand grotendeels bedekt met kleden en matten. Na het eten maakte het personeel wat muziek en probeerden ons te vermaken. Maar aangezien we een lange dag hadden gehad ging iedereen vroeg naar bed.
De volgende ochtend waren we vroeg op rond 6 uur. Het was al wat licht en ik ging een van de duinen die achter het tentenkamp lag beklimmen. Het eerste stuk ging redelijk makkelijk maar op een gegeven moment werd het zand hard en steiler waardoor het best moeilijk werd. Heb niet helemaal tot bovenaan gehaald maar ben naar een rand gegaan waarbij ik ook mooi uitzicht had over de duinen rondom. De zon zagen we opkomen tussen wat wolken. Helaas spreidde het oranje niet echt waardoor mooie lucht uitbleef. Helaas hebben we vaak niet echt geluk met zonsondergangen. Door de bewolking bleef het lange tijd donker maar af en toe scheen de zon op het duinzand waardoor de duinen een mooie wat rode kleur kregen. Na de beklimming een kopje muntthee en we gingen vrij snel op onze kamelen. Nu liepen we in daglicht en zagen rondom ons kamp meerdere kampementen liggen. Daarna door glooiende door de zon gekleurde duinen soms met prachtige schaduwen van ons konvooi in het zand. Onderweg zagen we vele diersporen in het zand van o.a. kevers, insecten, slangen en andere kleine dieren. Na weer een uur waren we bij de jeeps waarna de kamelen jongens wat prullaria klaar legden om te verkopen. Na ongeveer 10 minuten rijden kwamen we bij het Kashba Tombouctou waar we konden douchen. Een mooi hotel waar we ook ontbeten.
Hierna reden we verder en bezochten een kloof en maakten een wandeling in een oase waar naast dadelpalmen vele andere gewassen groeiden. In de oase hadden vele families een perceel waar men diverse gewassen op verbouwden. Ook stonden er fruitbomen zoals abrikozen, peer en vele olijfbomen. De percelen kregen water via een irrigatiesysteem waarbij water aangevoerd werd van rivieren of ondergrondse kanalen. Soms natuurlijk maar ook wel gegraven. Als er geen voldoende rivierwater was kon men water uit een waterbak van een rijke familie halen. Deze werd uit de grond gepompt. Natuurlijk moest men hiervoor betalen. Het water werd in beide gevallen via een hoofdkanaal en daarna kleine kanaaltjes en gootjes naar de planten gebracht. Daarna reden we door we door een landschap over de weg van de duizenden kashba’s. Vaak waren deze vervallen en niet meer bewoonbaar.
Na een goede nachtrust hadden we een lange rit voor de boeg. Na circa 1.45 minuten kwamen we in Quarzazate waar we een bezoek brachten aan de Kashba van Taourirt. Deze was gedeeltelijk gerestaureerd en we gingen deze samen met een lokale gids binnen bekijken. Er waren vele kleine kamertjes waaronder een ontvangstkamer, twee kamers voor de vrouwen van de sultan? Een voor de 2 de en 3 de vrouw en een alleen voor de 1 ste vrouw. Deze kamers waren rijkelijk gedecoreerd met houtsnijwerken en schilderingen op het cederhouten plafond. Op de bovenkant van de ramen ook versierselen. Bij de belangrijkste 1 ste vrouw had je ook keramisch beschilderde tegels. In de raamkozijnen zaten metalen gedecoreerde soort tralies om indringers buiten te houden. Er zaten geen lassen in. De metalen staven waren met een soort klemmen als het nodig was aan elkaar gezet. Vanuit een kant van de kashba kon je door de ramen de oude medina zien liggen. We liepen trappetje op en af met grotere en kleinere kamers zoals een kleedkamer met wasruimte voor de vrouwen.
Daarna reden we door we door een landschap over de weg van de duizenden kashba’s. Vaak waren deze vervallen en niet meer bewoonbaar. We gingen naar de Ksar Aït Benhaddou die op de Wereld Erfgoedlijst (nr 444) van Unesco staat. Deze middeleeuwse versterkte Berberse stad ligt tegen een roze getinte zandheuvel aan de oever van een rivier. Via het dorpje aan de andere kant van de rivier liepen we door smalle straatjes waarna we bij de rivier aankwamen. In de zomer staat deze vaak droog maar toen wij er waren half maart stond er best veel water in. Ook was er een harde wind waarbij het droge zand hard waaide waardoor we gezandstraald werden. Je kon via een voetbrug oversteken maar wij wilde er iets vanaf via zandzakken de snelstromende maar niet al te diepe rivier oversteken. De rivier was circa 10 meter breed. Vanaf de rivieroever had je prachtig zicht op de verschillende kasba’s met een toegangspoort. Iets vanaf de toegangspoort stonden ook enkele nieuwere poorten. Deze waren gemaakt voor een van de vele films die hier opgenomen zijn de film Spartacus. Omdat het te hard waaide waarbij we niet op de zandzakken konden blijven staan hebben we toch maar de brug genomen. Hier allemaal huisjes binnen de muren , met trappen kon je hoger komen waarbij je elke keer een andere poort tegenkwam. Het waren allemaal verschillende kasba’s die versterkt waren door muren met hoektorens. Sommige muren waren bewerkt maar er waren ook verschillende die helaas wat bouwvallig waren.
Het was een indrukwekkend geheel en daardoor zijn hier opnamen gemaakt van de volgende films: The Jewel of the Nile, The Living Daylights, The Last Temptation of Christ, Lawrence of Arabia, Kundun , The Mummy , Gladiator, lt Alexander, Dunya en Desie in Marokko, Prince of Persia: The Sands of Time en Babel .